Kümelenme Uluslararası Rekabetçiliğin Önemli Bir Unsurudur

Nurhan KAYA - Kauçuk Derneği Başkanı

Kauçuk sektörü; inşaat, havacılık, sağlık, otomotiv, madencilik, makine, giyim, ayakkabıcılık, büro eşyaları, mobilya, oyuncak ve benzeri çeşitli sektörlerde kullanılan bir sektör olarak çok yönlülüğüyle ve tüm ülke sanayisini etkileme potansiyeliyle ön plana çıkmaktadır. 

Sektörümüz; boru, hortum, taşıma bantları, kayışlar, sızdırmazlık elemanları, hareketli mekanizmalarda titreşim sönümleyici takozlar, körükler gibi pek çok ürün üretmekte ve özellikle araç lastiği üretimiyle ön plana çıkmaktadır. Sektörümüze yönelik üretim, ihracat, istihdam gibi veriler kauçuk mamuller üretiminin, Türkiye sanayisi için ne kadar önemli bir pozisyonda olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Kauçuk Sektörü Avrupa’da, Almanya’dan sonra en büyük ikinci üretim üssü, kimya sektöründen aldığı yüzde 13,9’luk girdi oranıyla bu alanda birinci sıradadır. Kauçuk ve kauçuktan mamuller ihracatı, tüm GTİP’lerde 1980 yılında 35. sırada bulunmakta iken 2012 yılında 13. sıraya yükselmiştir. Sektörümüz, doğrudan 100.000 kişiden fazla istihdam sağlayarak Ülkemizin refah düzeyine büyük katkı sağlamaktadır.

Sektörümüzün ihracatı 2000 yılında 383.345.577 dolar seviyesinden 2015 yılında 2.165.348.020 dolar seviyesine çıkarak son 15 yılda büyük gelişme kaydetmiştir. İhracatımızda ön plana çıkan ilk on ülke ise; Almanya, İtalya, ABD, İspanya, İngiltere, Fransa, Bulgaristan, Hollanda, Mısır, Polonya gibi genellikle yakın ülkelerden oluşmaktadır. Sektörümüzün uzak ülkelere olan ihracat potansiyeli göz önüne alındığında bu alanda büyük bir kayıpla birlikte uygun hamlelerin yapılmasıyla büyük bir potansiyel de olduğu gözükmektedir.

Sektörümüz, Kordsa Global, Brisa Bridgestone, Türk Pirelli, Good Year, Petlas, Fulda gibi Türkiye’nin ilk 500 sanayi firması içinde yer alan firmaların bulunmasının dışında ağırlıklı olarak KOBİ’lerin faaliyette bulunduğu bir sektördür. Türkiye’de KOBİ’lerin yaşadığı sorunlara paralel olarak sektörümüzde bulunan KOBİ’ler de çeşitli sorunlarla yüz yüze gelmektedir. Bununla paralel olarak kümelenme yöntemi bu yaşanan sorunların önüne geçilmesinde ön plana çıkmaktadır.

Kümelenme yöntemi, uluslararası rekabetçiliğin önemli bir unsuru olmakta, verimlilik ve inovasyon yoluyla da gelişmeyi sağlamaktadır. Kümelenme yönteminde firmalar; pazara girmek, bilgiye ulaşmak, finans elde etmek, Ar-Ge, üretim ve pazarlama ortaklığı yapmak, riski dağıtmak, ihracatlarını arttırmak için el ele vermektedirler. Bununla birlikte kümelenme faaliyetleri sayesinde bölge ve ülke ekonomisi gelişmektedir.

OSTİM Kauçuk Teknolojileri Kümelenmesi ise bu açıdan bakıldığında özellikle ön plana çıkmaktadır. OSTİM Organize Sanayi Bölgesi’nde 51 firmanın katılımı ile kurulan küme URGE projelerine de imza atmaktadır. Yapılan analizler sonucunda firmaların inovasyon konusunda farkındalık sahibi olduğu ancak daha sistematik ve yoğun çalışmalar yapılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Firmaların geniş bir müşteri kitlesi ve ürün yelpazesi olması ile birlikte özellikle Ortadoğu, Rusya ve Avrupa ülkeleri ile ticari ilişkiler içerisinde bulunduğu anlaşılmaktadır.

Bunun yanında küme, sektör ile ortak bir şekilde kamu kaynaklarından yararlanamama yönüyle ön plana çıkmaktadır. Sanayinin yapıtaşı, ülkenin en büyük 13. ihraç ürünü olan sektör ne yazık ki kamu önünde sesini yeterince duyuramamaktadır. Bu nedenle sektörün, plastik sektöründen ayrıştırılarak hak ettiği öneme kavuşması özellikle elzemdir. Kauçuk sektörü bu alanda, özellikle son dönemde gerekli adımları atmakta, Kauçuk Tanıtım Grubu ve Kauçuk Sektör Meclisi kurulması yönünde girişimlerde bulunmak üzere harekete geçmektedir. Sektörümüzün özellikle plastik sektöründe gerçekleşen ayrışmadan bağımsız olarak değerlendirilmesi ve öneminin farkına varılması elzemdir.

Bu açılardan özellikle amacı; Ankara kauçuk sektörünün rekabetçi değer zincirini ve yenilikçi potansiyelini ortaya koyarak taraflar arasında iletişim, iş ve güç birliğini artırmak, ortaklaşa rekabetle yerli üretimin katma değerini ve sektördeki pazar payını yükselterek bölgesel ve ulusal kalkınmaya katkıda bulunmak olan OSTİM Kauçuk Teknolojileri Kümelenmesi gibi başarılı yapılar sektörümüzün potansiyelinin kanıtı niteliğinde olup büyük önem arz etmektedir.