Yerli Malı Tebliği %51'i İşaret Ediyor
Sanayi ürünlerinin “yerli” sayılma şartı:
En az ‘yüzde 51 yerli katkı’ oranı
Türkiye’de üretim ve kamu alımlarında “yerli ürün”e ağırlık vermek amacıyla peş peşe adımlar atılıyor. Son olarak 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Yerli Malı Tebliği’nde; Kamu İhale Kanunu kapsamında fiyat avantajı uygulanacak mal alımı ihalelerinde, istekliler tarafından teklif edilen ürünün ‘yerli malı’ olduğunun belirlenmesi ve belgelendirilmesine ilişkin usul ve esaslar sıralandı.
Buna göre sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aranan şartlardan biri ve en önemlisi “Ürünün yerli katkı oranının en az %51 olması” şeklinde. Ayrıca ‘Bakanlık tarafından düzenlenen Sanayi Sicil Belgesine sahip sanayi işletmeleri tarafından üretilmesi ve Sanayi Sicil Belgesindeki “Üretim Konusu” içeriğinde yer alması’ ile ‘Tamamen Türkiye’de üretilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması.’ da diğer kriterler arasında.
HESAPLAMA YÖNTEMİ
Gıda ve tarımsal ürünlerin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için gerekli niteliklerin de yer aldığı Tebliğde “Yerli katkı oranı” başlığı altında ise tanımlama ve hesaplama yöntemi şöyle aktarılıyor:
“Yerli katkı oranı, aşağıdaki formüle uygun olarak üretici tarafından hesaplanır. Yerli katkı oranı hesabını içeren evrak, teknik yönden eksper tarafından, mali yönden ise serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir tarafından tetkik edilerek, hesaplamanın doğruluğu ve resmi kayıtlara uygunluğu açısından teyit edilir ve imzalanır. İmzalanan yerli katkı oranı hesabını içeren evrak, aksi yönde bir tespitin bulunması halinde her türlü idari, hukuki ve cezai sorumluluğu kabul ettiklerine dair üretici veya üreticiyi temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler tarafından imzalı bir taahhütname ekinde yerli malı belgesini düzenleyecek ilgili odaya/borsaya teslim edilir.”
Yerli Katkı Oranı = Nihai Ürün Maliyet Tutarı(TL)−Nihai Ürün İçindeki İthal Girdi Maliyet Tutarı (TL) X100
Nihai Ürün Maliyet Tutarı (TL)
Nihai ürünü teşkil eden yerli ve ithal girdi maliyetlerinin hesaplanmasında dikkate alınacak kalemler ise; a) Kullanılan doğrudan ve dolaylı malzeme giderleri. b) Doğrudan ve dolaylı işçilik giderleri. c) Ürünle ilgili genel giderler.
MENŞE KONTROLU YAPILACAK
Tebliğde; yurt içinden temin edilen girdilerin ithal olup olmadığı hakkında menşe kontrolü yapılacağı, girdi ithal ise ithal girdi hesaplamasına dahil edileceği ifade ediliyor. İthal girdi tutarının hesaplamasında, “ithal girdinin fabrikaya teslim fiyatı ve teslim tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru”nun dikkate alınacağı açıklanıyor.
İlgili oda/borsa tarafından kontrol edilerek onaylanan yerli katkı oranının, yerli malı belgesine dercedileceğini vurgulayan Tebliğde; “Yerli katkı oranı hesabında üretici tarafından oda/borsaya sunulan ticari sır niteliğindeki bilgiler, kanunen yetkili mercilerden başkasına açıklanamaz, verilemez ve kendileri veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar vermek amacıyla kullanılamaz. Bu kapsamda oda/borsa, ticari sırlarla ilgili bilgi ve belgelerin korunmasını sağlamak amacıyla her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.” uyarısı dikkat çekiyor.
BELGE TOBB VEYA TESK’E BAĞLI ODALARDAN
Bir ürünün “yerli malı” olduğunu gösteren “Yerli malı belgesi”, üreticinin kayıtlı olduğu TOBB veya TESK’e bağlı oda/borsa tarafından düzenlenecek. Belgelendirme sürecinde ise şu maddeler bulunuyor:
(1) Bu Tebliğe uygun olarak yapılacak belgelendirme işlemlerine ilişkin uygulama esasları, TOBB ve TESK tarafından Bakanlığın görüşü alınarak belirlenir. Yerli katkı oranının hesaplanmasında hangi belgelerin dikkate alınacağı bu uygulama esaslarında belirtilir. (2) Üretici dışındaki istekliler tarafından teklif edilen mallar için kullanılmak üzere; üretici yerli malı belgesini orijinaline uygun olarak çoğaltarak ürün ile birlikte piyasaya sunabilir. Ancak üretici tarafından çoğaltılarak ürünle birlikte piyasaya sunulan belgenin tanzim edildiği ilgili oda/borsa tarafından geçerliliğinin tasdik edilmesi gerekir. (3) Bir üreticinin yurtdışında üretim yapması/yaptırması durumunda yerli malı belgesi düzenlenmez. Ancak yurtiçinde kendi adına ve markasıyla bir başkasına üretim yaptırması durumunda ürünü üretene yerli malı belgesi düzenlenir. (4) Yerli malı belgesi talep edilen ürünün 4 üncü maddede sayılan yerli malı koşullarını taşıyıp taşımadığı konusunda tereddüt olması halinde ilgili oda/borsa tarafından görevlendirilen eksper marifetiyle tespit yapılır. (5) Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, birden fazla ürün için tek yerli malı belgesi düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler yerli malı belgesinde yer alır. (6) İlgili oda/borsa tarafından; yerli malı belgesinin düzenlenmesinden sonra kriterlerin korunup korunmadığına yönelik üretici bazında ara kontrol yapılabilir. Yerli malına ilişkin kriterlerin korunmadığı tespit edilirse yerli malı belgesi iptal edilir. (7) Yurt dışından parça olarak ithal edilen ve yurtiçinde basit birleştirme ile oluşturulan ürünler için yerli malı belgesi düzenlenmez.
