Kayıt dışı işçi çalıştırana 5 yıl ihale yasağı geliyor
Çeşitli yöntemlerle 3 yılda 265 bin kayıt dışı çalışan tespit eden SGK, 2012’de kayıt dışı ile mücadeleye hız verecek. Cezalar artırılırken, kayıt dışı işçi çalıştıranlar 5 yıl boyunca kamu ihalelerine giremeyecek.
Kayıt dışıyla mücadele konusunda hükümetin önümüzdeki yıl izleyeceği yol haritası belli oldu. Hükümet, 2012 Programı’nda kayıt dışıyla mücadele konusuna ayrı bir başlık açarak, atacağı adımları, sorumlu kurumlar ve tarihleriyle sıraladı. Buna göre, 2012’de Kamu İhale Kanunu’nda değişiklik yapılarak, kayıt dışı işçi çalıştırdığı saptanan işverenin, tüzel kişi olması halinde tüzel kişiliğin yanı sıra ortakları ve onların ortak olduğu diğer şirketlerin de kamu ihalelerine 5 yıl süreyle giremeyeceklerine dair hüküm getirileceği açıklandı. Böylece kayıt dışı işçi çalıştıran işveren, hem ilgili şirketi hem de varsa diğer şirketleriyle kamu ihalelerinden yasaklanacak. Üstelik kayıt dışı işçi çalıştıran işyerinin diğer ortakları da, bu durumdan sorumlu tutulacak. Böylece ortakların da birbirlerini kontrol etmeleri sağlanacak.
2012 programında ortaya konulan yol haritasına göre, atılacak adımlar şöyle sıralandı:
- Mükelleflerin vergisel işlemlerde kullandığı beyanname, bildirim ve formlar gözden geçirilecek.
- Yürürlüğe giren elektronik fatura uygulamasının kullanımı genişletilecek ve bankacılık ödeme sistemleri ile entegrasyonu sağlanacak.
- Fatura ve diğer belgelerin elektronik ortamda arşivlenmesine imkan tanıyacak teknik ve hukuki altyapı oluşturulacak.
- Mükelleflerin tutmak zorunda oldukları yevmiye defteri ve defter-i kebirin muhasebe kayıtlarının elektronik ortamda oluşturulması, muhafazası ve iletilmesiyle ilgili standartlar belirlenecek, gerekli hukuki ve teknik altyapı oluşturulacak.
- Kamu İhale Kanunu’nda kayıt dışı istihdamla mücadele amacıyla; kayıt dışı işçi çalıştırdığı saptanan işverenin, tüzel kişi olması halinde tüzel kişiliğin yanı sıra ortakları ve onların ortak olduğu diğer şirketler de kamu ihalelerine 5 yıl süreyle giremeyeceklerine dair değişiklik yapılacak.
- Akaryakıt başta olmak üzere, canlı hayvan, et, çay, şeker ve şeker mamülleri ve e-ticaret yoluyla yapılan kaçakçılık mücadelenin ilk hedefi olacak.
ALO 170 hattı sayesinde 26 bin kişi kayda alındı
2012 Programı, 2011 yılı Ağustos ayı itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) kayıt dışı çalıştırılanların tespiti ve bu durumdaki işyerlerinin tescili konusunda geldiği noktayı da ortaya koydu. Maliye başta olmak üzere diğer kurumların vatandaşla ilgili sahip olduğu belgelerin SGK’yla paylaşılmaya başlandığı 2008 yılı sonundan itibaren SGK çok sayıda kayıt dışı tespiti yaptı. Buna göre, SGK 3 yılda 265 bin kayıt dışı çalıştırılan işçi tespit ederek, kayda aldı.
Maliye Bakanlığı vergi dairelerince düzenlenen yoklama fişlerinin birer örnekleri aylık periyotlarla SGK’ya gönderilmesi işe yaradı. Bu sayede, söz konusu fişlerde yer alan kişi ve işyerlerinin SGK’ya kayıtlı olup olmadıkları teker teker incelendi. Bu uygulama sayesinde 2011 yılı Ağustos ayı itibarıyla 13.bin 351 kişi ve 1.774 işyerinin tescilsiz olduğu tespit edildi.
‘Alo 170 Kayıt dışı İstihdam ve SGK Bilgi Hattı’ aracılığıyla elde edilen bilgilerin ve ihbarların değerlendirilmesi sonucunda ise 2008 yılından 2011 yılı Ağustos ayına kadar 25 bin 857 kişi ve 2 bin 136 işyerinin kayıt dışı olduğu tespit edildi. Yazılı ihbar ve şikâyetlerin değerlendirilmesiyle de bu dönemde 747 kişinin kayıt dışı olduğu ortaya çıktı.
Kimlik Bildirme Kanunu’na göre formların 2008 yılı Temmuz ayından itibaren SGK’ya gönderilmesine başlanmıştı. Bu uygulamayla 2011 yılı Ağustos itibarıyla 58 bin 482 kişinin sigortasız, 3 bin 640 işyerinin tescilsiz olduğu tespit edildi.
