Kauçuk Üretiminde Arz Talep, Ekolojik ve Ekonomik Dengeler
Prof. Dr. Murat Şen - Hacettepe Üniversitesi Polimer Kimya Ana Bilim Dalı
Toplumun her kesiminde sürdürülebilir kalkınma için doğru üretim yöntemi ile üretilmiş insan ve çevre koşulları dikkate alınarak bir planlama ve üretimin yapılmasının önemi kaçınılmazdır. Mevcut kauçuk ekili alanlarının geliştirilmesi için farklı senaryolar öngörülmektedir .
Toplumun her seviyesindeki sürdürülebilir kalkınmanın bileşenleri ekonomik, sosyal ve çevresel gelişmelerdir. 2002 yılında Dünya sürdürülebilir kalkınma konusunda Johannesburg Uygulama Planını, sürdürülebilir olmayan üretim ve tüketim kalıplarını değiştirilmesi temel amacı ile kabul edilmiştir.
Son 10 yıl içerisinde özellikle Çin ekonomisindeki gelişmeyle birlikte doğal kauçuk talebi küresel boyutta artmıştır. (FAO 2013) Küresel tüketiminin %70 araba lastiği için olsa da (Clay 2004) doğal kauçuktan pek çok ürün üretilmesi için tercih edilmektedir.
Artan talep, sentetik kauçuk alternatiflerinden dolayı ham petrol fiyatlarında yükselmeye sebep olmuştur. 2012 yılında, kauçuk ağaçlarının kapladığı alan Güney Doğu Asya (Güney Batı Çin’de dahil) ‘daki ekili palm ağacının kapladığı alanın %71’ ine daha genel bir ifadeyle dünya ekili palm ağacı alanın % 57’ lik alanına eş değer olmuştur (FAO, 2013). Kauçuk üreticisi ülkelerdeki üretime ayrılmış yüz ölçümleri Şekil 1’ de verilmiştir.
Artan Talep ve Gelecekteki Büyüme
2010 yılındaki %70 Asya-Pasifik merkezli olmak üzere dünya genelinde 10,7 milyon tonluk kauçuk tüketimi, güçlü doğal kauçuk talebi oluşturmuştur (IRGS 2013). Yakın zamandaki tahminlere bakılarak küresel kauçuk tüketiminde, yıllık %3,5’ luk artış ve araba lastiği pazarında ise yıllık %5,3’ lük artış öngörülmektedir. (Pakiam 2013 ) Li ve Fox’ un 2012 raporunda 2009 yılında International Rubber Study Group (IRGS) yıllık tüketim tahminler 2018 için 13 milyon ton, 2023 yıllında 17 milyon ton (Rubber World 2014), 19,10 milyon ton 2025 yılında (Rusmana 2013) doğal kauçuk tüketimi olacaktır.
2018-2024 Yılları Arasındaki Talebi Karşılamak İçin Ne Kadar Alana İhtiyaç Olacak?
2018-2024 yılları arasındaki tahmin edilen kauçuk talebine göre ekili alanlarındaki potansiyel genişlemeyi hesaplayabiliriz. Talebi karşılamak için Güney Doğu Asya’da 4 senaryo öngörülmektedir.
- Senaryo: Herhangi bir geliştirme olmaksızın mevcut kauçuk alanlarının korunmasıyla, Güneydoğu Asya'daki modern hasat verimliliğindeki artış ile gelecekteki taleplerin karşılanması.
- Senaryo: 1. Senaryodaki gibi fakat Sabah, Sarawak ve Endonezya’daki palm ağacı ekili alanları ile kauçuk ekili alanlarının yer değiştirilmesi. Tahmini olarak %34 oranında palm ağacının kauçuk ağacı ile yer değiştirmesi beklenmektedir.
- Senaryo: Talebi karşılamak için, Malezya, Sabah Sarawak ve Endenazyo yarım adasındaki küçük ölçekli kauçuk yetiştiricilerini destekleyerek mevcut üretim alanlarının maksimum verimlilikte kullanılmasını sağlamak.
- Senaryo: 3. Senaryoda olduğu gibi Sabah, Sarawak ve Endonezya’daki mevcut kauçuk üretim yerlerinin 2.senaryodaki Palm ağaçlarıyla yerlerini değiştirilmesi ile 1. Senaryodaki gelecekteki kauçuk taleplerinin karşılanması sağlanabilir.
Yukarıdaki senaryolara ek olarak; Endüstriyel amaçlı kağıt ve yağ üretimi için kurulan yapay ormanların sayısını sınırlayan bazı yasaların getirilmesi ile ekosisteme olan negatif etki azaltılabilir ve kauçuk ağacı ekili alanlarının korunması sağlanabilir.
Aslında toplumun her kesiminde sürdürülebilir kalkınma için doğru üretim yöntemi ile üretilmiş insan ve çevre koşulları dikkate alınarak bir planlama ve üretimin yapılmasının önemi kaçınılmazdır.
