Yerli Üretici Ne Bekliyor?

Bora Yaşa - OSTİM Medikal Sanayi Kümelenmesi Koordinatörü

Son yılların yatırım anlamında hızla gelişen sektörü; tıbbi cihazlar. Türkiye’de de birçok üretici ve binlerce ürün var. Ürünlerin rekabetçilik için tek yolu; Ar-Ge temelli olmaları… Montaja yönelik ve düşük teknolojik içerikli ürünler sürdürülebilir başarı için en büyük engellerin başında geliyor.

Türkiye, yüzde 85 oranında dışa bağımlı. Yerli üretimin büyümesi, bu bağımlılığı minimum seviyeye çekmek ve ürünlerin niteliğini geliştirmek için yoğun çabalar var. Bu çabaların itici gücü ise OSTİM’de yer alıyor. OSTİM Medikal Sanayi Kümelenmesi, 2007 yılından bu yana  87 üyesi ve 26 paydaşıyla hem ulusal hem de küresel boyutta ciddi atılımlar yapıyor. Öyle ki Türkiye’nin tıbbi cihaz sektöründe gerçekleştirdiği toplam ihracatın yüzde 50’sini küme üyeleri  gerçekleştiriyor.

Üyelerimiz tarafından üretilen başlıca ürünler şunlardır: Ameliyat masaları ve lambaları, anestezi cihazları, jinekolojik masalar, cerrahi aspiratörler, oksijen verme cihazları, röntgen cihazları, şırıngalar, iğneler, buhar ve kuru hava sterilizatörleri, kan alma koltukları, tıbbi gaz sistemleri, elastic bandajlar, hasta yatakları, dişçi üniteleri, cerrahi aletler, drenaj, stent, kateter ve sondalar, taş kırma cihazları, sedyeler, kan ve kan ürünleri, alma verme setleri, kan torbaları, ameliyat ve muayene eldivenleri, hasta başı monitörleri, ortopedik protezler, ortopedik onarım malzemeleri, ameliyat örtüleri ve katküt, santrifüjler, gazlı bez ve pamuk, elektrokoter, röntgen banyo solüsyonları, ameliyat iplikleri, diş hekimliği onarım malzemeleri, tıbbi maskeler, kan saklama dolapları, bio taşıyıcılar, defibrilatör, serum setleri ve paslanmaz çelik ürün grubu.

Küme üyelerimiz anahtar teslim projeleri de başarı ile yurt içi ve yurt dışında tamamlıyor.

Sektörümüzün içinde bulunduğu sorunlar ve çözüm önerilerimiz ise şu şekildedir:

• . Öncelikle yerli malı ve yerli malı kullanım bilincinin kimi kurumlarda yeterince yerleşmemesinden dolayı yerli üretim baltalanmaktadır. Kamu kurumlarında yerli malı kullanımını teşvik edici politikaların uzun soluklu belirlenmesi gerekmektedir. Sadece sağlık alanında değil tüm alanlarda yerli malı kullanımını destekleyici politikalar geliştirlmelidir.
• . Yurt dışı medikal ürünlerin KDV siz girişi buda yurt dışı ürünleri daha cazip hale getirmekte. Öte yandan yurt içindeki medikal üreticilerinin ise hammaddeyi %18 ile alıp tıbbi cihaz haline getirdikten sonra %8 veya kimi ürünlerde ise %0 KDV ile satması, ithal ürüne karşı rekabeti zorlaşmaktadır. Bu durumun düzeltilmesi hem yerli üreticilerimizi daha rekabetçi yapacak hem de firmaların daha fazla istihtam ve Ar-Ge bütçesi ayırmasını sağlayacaktır.
• . Kurdaki ani dalgalanmalardan dolayı Sağlık Uygulama Tebliği’nde (SUT) yer alan fiyatların Euro kurunun sabitlenmesinden ötürü üretici firmalarımız sıkıntı çekmektedirler. SUT fiyatlarının belirlenmesinde rol oynayan döviz kurlarındaki değişiklikler düzenli olarak güncellenmelidir.
• . Sağlıkta offset uygulamalarının aktifleştirilmesi ve limitlerin düşürülmesi, offset yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için; yabancı firmaların  yerli tıbbi cihaz üreticilerinden aldıkları ürünlerde alım kat sayısının yükseltilerek desteklenmesi, yerli üreticiler olarak bizlerin dolaylı olarak desteklenmesini sağlarken dış ticaret açığımızın da kapamasına sebep olacaktır. Ayrıca savunma sanayiinde tamamlanmayan offset taahhütlerinin sağlık sektörü üzerinden tamamlanması sağlanmalıdır. Böylece öncelikli sektörler arasında yer alan sağlık sektörünün hacmi genişletebilinir. TÜBİTAK veya T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan daha fazla çağrılara çıkılarak ülkemizde ve/veya dünyada üretilmeyen yeni cihazların tasarımı ve imalatı konusunda destek verilmesi çok daha faydalı olacaktır. 
• . Üretimde kullanılan hammadde (dövize endeksli, yurtdışına bağımlıyız) işçilik, kira, elektrik, su, sigorta ve vergiler vb. giderler peşin ödeniyor. Üretim yaparken bir yandan da firmalarımız devlet üniversitelerden ödemelerimizi alamıyor. Devlet hastanelerinde ise durum biraz farklı olmakla beraber ödemeler 120 günden daha fazla sürüyor. Yerli üretici; ödemelerin yabancı firmalara yapıldığı gibi kısa sürede yapılmasını talep ediyor.
• . KOSGEB ve T.C. Ekonomi Bakanlığı’nın KOBİ’lere sunduğu teşvikler çok memnuniyet verici. Ancak teşvik geri ödemeleri 6 aydan fazla sürüyor. Bu durum KOBI’lerin üzerinde finansal bir baskı oluşturuyor. Teşvik mekanizmalarının geri ödemelerinin hızlanması, yerli üreticilerin kendilerini küresel ticarette göstermeleri adına önemli bir faktördür.

Yukarında sayılan sorunlara kalıcı çözümler sağlanır ise bu stratejik sektör şaha kalkar ve bizim de küresel yerli ve milli markalarımız doğar. Kümelenmemizin en büyük amaçlarından biri de budur. Her zaman inandığımız şey; mucizevi işleri takım çalışması yaratır.