YHT İhalesi Yaklaştı Küresel Devlerin İştahı Arttı
Raylı sistemlerde hızlı bir süreç yaşayan ülkemizde geliştirilen projeler küresel aktörlerin ilgi alanına girdi. Geçtiğimiz yıl açıklanan 80 adet Yüksek Hızlı Tren Seti ihalesine talip olan sektörün güçlü firmaları ‘yerlileştirme’ vaadleriyle dikkat çekiyor.
Büyük firmaların raylı sistemlerdeki Türkiye iştahı artarak devam ediyor…
Basına yansıyan açıklamalarda; Siemens, Bombardier, Alstom, Talgo gibi devler bu yıl ortasında yapılması beklenen 80 adetlik YHT seti ihalesine katılacaklarını bildirdiler.
Siemens’in Ulaştırma Birimi Ülke Birim Direktörü Cüneyt Genç, “Teklif vermeye istekliyiz, değerlendiriyoruz. Yerli ortak bulma değerlendirmelerimiz sürüyor.” derken Fransız Alstom’un Türkiye Genel Müdürü Arban Çitak, 1.5 yıldır ihaleye hazırlandıklarını, yerli ortak seçtiklerini ve henüz açıklamayacaklarını ifade etti. Çıkan haberlerde, Fransız firmasının bu yatırım için 100 milyon euro tutarında üretim tesisi öngördüğü ifade edildi.
Hatırlanacağı üzere Kanadalı Bombardier, Anadolu Raylı Ulaşım Sistemleri Kümelenmesi (ARUS) üyesi Bozankaya ile imzaladığı stratejik işbirliği anlaşmasıyla Türkiye için Türk malı araçlar üreteceğini ifade ederek, 100 milyon dolarlık bir yatırım sözü verilmişti.
Bombardier’in Türkiye Yönetim Direktörü Furio Rossi, Türkiye’nin, raylı ulaşım sistemlerinde, sürdürülebilir, ekonomik gelişimde oynadığı rolü hakkında oldukça açık bir vizyonu olduğu görüşünü paylaşmıştı.
İspanyol üretici Talgo da çalışmalarını sürdüren bir başka firma... I·spanyol u¨retici, Tu¨rkiye'deki YHT projelerine katılmak ic¸in Ocak 2015'te TÜMOSAN’la iyi niyet so¨zles¸mesi imzalamıs¸tı. TÜMOSAN Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Albayrak, bu adımı milli bir görev olarak nitelemiş ve “İmza altına alınan belge kapsamında taraflar Türkiye’de hızlı tren setlerini ortaklaşa üretmek amacıyla fizibilite çalışmaları yapmayı ve potansiyel projelerin ihale sürecine katılmayı hedeflemektedirler.” demişti.
Yerli işbirliği ve Türkiye’de üretim şartı aranıyor
Başbakan Yardımcısı Lütfi Elvan, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı görevinde bulunduğu dönemde konuyu gündeme taşımıştı. Meclis kürsüsünden 80 adet YHT alımı ile ilgili tarihe not düşen Elvan şunları kaydetmişti: “Özellikle demir yolu sektörüne yönelik Türkiye’de binin üzerinde firma var ve bu firmalarımız rayından en ince detayına kadar, araç gerecine kadar şu anda Türkiye’de üretiliyor. Fakat, biz bununla da yetinmedik, biz dedik ki: ‘Biz, kendi Yüksek Hızlı Millî Trenimizi imal edelim.’ Tamamıyla, tüm haklarıyla bize ait olsun istedik ve bu çerçevede çalışmalarımıza başladık. (…) Tamamıyla yerli, tamamıyla Türk ürünü olan Yüksek Hızlı Millî Trenimizi inşallah 2018 yılında raylara indireceğiz.”
Elvan’ın açıkladığı alım şartları şöyleydi: Minimum yüzde 53 yerli üretim, mutlaka yerli firmalarla işbirliği ve üretimi Türkiye’de yapmak zorunluluğu.
Büyük bir potansiyel sunuyor
Türkiye, son yıllarda başta savunma ve ulaştırma olmak üzere milli kimliğiyle öne çıkan adımlarıyla dünyada adından söz ettiriyor. Raylı sistemler dört nala koşuyor; stratejik niteliğiyle birlikte yerli sanayiye önemli fırsatlar sunma ve teknoloji geliştirme ortamı anlamında büyük bir potansiyel sunuyor.
Otomobilde çıkarılamayan milli markalar raylı sistemlerde üretilmeye başladı. Durmazlar/İpekböceği Tramvayı ve Green City LRT markalarını, İstanbul Ulaşım/İstanbul marka tramvayı, Bozankaya/Kayseri Turna tramvayı olmak üzere 4 marka çıkardı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Sanayi İşbirliği Programı (SİP) yönetmeliği, 15/2/2015 tarihli ve 29268 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Şimdi Ulaştırma sektöründe çalıştayları yapılıyor ve yakın zamanda Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nca da Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Daha düne kadar kamudaki ‘satın alma’ odaklı tedarik düşüncesinin raylı sistem yatırımları tersine çevirdi. Şimdi belediyelerimiz kamu ihalelerinde yerli katkı şartlarını zorunlu hale getirmeye başladı. İşte örnek belediyeler: İstanbul, Bursa, Ankara, Kayseri, Malatya. TCDD, TÜBİTAK MAM ile E1000 Milli Lokomotifi’ni üretti ve E68000 Milli Lokomotifi için süreç başlatıldı. TÜLOMSAŞ, TÜDEMSAŞ ve TÜDEMSAŞ Milli EMU ve DMU lokomotifleri için çalışıyor. İlk milli lokomotifimizin 2018 yılında Ankara-Sivas hattında hizmete girmesi planlanıyor. Temenni; devamının artarak gelmesi…
