Yüzde 51 Yerli Katkı Şartı İsteniyordu...

Ankara’nın ihtiyacı olan 324 metro aracına yönelik olarak düzenlenen, “Ankara Metroları Araç Alımı ve İşletmeye Alma” işi, Kamu İhale Kurulu’nun; 17.06.2015 Toplantı Tarihli, 2015/MK-256 No.lu Kararı ile iptal edildi.

Hatırlanacağı üzere söz konusu ihaleye; CSR Electric Locomotive-Çin, CAF-İspanya ve Hyundai Rotem-Güney Kore olmak üzere 3 firma teklif vermiş, Siemens teşekkür mektubu göndermişti. İhaleyi 391 milyon 230 bin dolar ile en düşük teklifi Çin firması CSR Electric Locomotive %51 yerli katkı şartı ile kazanmıştı.

CSR Electric Locomotive; 05.03.2012 tarihli anlaşmaya göre; sözleşme imzalandıktan 20 ay sonra 15 araçlık partiler halinde ilk teslimata başlayacak ve araçların tamamını 32 ay içerisinde teslim edecekti. Metro araçlarının ilk 75 adedinde en az %30 yerli katkı payı öngörülürken, kalan bölümünde ise yerli katkı oranı %51 olacaktı. Araçların ilk teslimat süresi, Kızılay-Çayyolu ve Sincan-Batıkent metro hatlarının yapım işinin bitirilmesine yetiştirilecek şekilde planlanmıştı.

Anadolu Raylı Ulaşım Sistemleri Kümelenmesi (ARUS), geçen süre içinde CSR/Çin firmasının ihale sözleşmesinde yer alan %51 yerli katkı şartına uyması ve firmalarımızla görüşmeler yapması için, 05.12.2012 tarihinde İstanbul Ticaret Odası’nda 2. Raylı Ulaşım Sistemleri Sanayicileri İşbirliği Toplantısı düzenledi. Bu toplantıya CSR firma yöneticileri, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı yetkilileri, ARUS Yönetim Kurulu, Sanayi ve Ticaret Odaları, ilgili tüm kamu kuruluşları, 11 ilimizin şehir içi raylı ulaşım sistemleri yöneticileri, raylı ulaşım sistemleri üreticisi tüm sanayicilerimiz katıldı.

Toplantıda, CSR firmasının ihalede yer alan %51 yerli katkı için toplantıya katılan sanayicilerimizle daha fazla vakit geçirmeden bir an önce işbirliği için görüşmelere başlaması istendi. Aynı toplantıda alınan karar gereği; ARUS’un bu ihalenin takipçisi olacağı, %51 yerli katkı şartına uyulmadığı takdirde hukuki işlemlerin başlatılacağı CSR yetkililerine, tüm katılımcılara ve kamuoyuna açıkça bildirildi.

Sıfır yerli katkı ile 90 araç!
Sözleşme tarihinden sonraki süreç içerisinde CSR/Çin firması yerli katkı şartına uymaksızın 90 metro aracını %0 yerli katkı ile Ankara’ya getirerek teslim etti. İhale sözleşmesinde yerli katkı şartı için hiçbir çaba sarf etmeyen ve yerli firmalarla görüşmeyen CSR’ye ARUS tarafından noterden bir uyarı yazısı gönderildi ve yine ARUS’un gayretleri ile yerli katkı şartı yerine getirilemeyen araçların alımı durduruldu.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nde sanayicilerle yapılan toplantılarda da CSR firmasının ihale şartlarına uyması istendi. Sanayiciler %60 yerli katkı ile araçları üretebileceklerini de ifade ettiler.

Gelinen nokta itibarıyla CAF firmasının ihalenin başından beri yaptığı itirazlar ve ARUS’un şartnamede yer alan yerli üretim katkısının sağlanması yönünde çabaları sonucu ihale mahkeme kararı ile iptal edilmiş bulunuyor. Geri kalan 234 metro aracı için bundan sonraki süreçte yeniden ihaleye çıkılması ve en az %51 yerli katkı şartının sağlanması bekleniyor. Umuluyor ki bu defa devlet ciddiyeti önemsenir ve ihalede yer alan yerlilik şartı artarak uygulanır.

KARARDA NE DENİLİYOR?

Kamu İhale Kurulu’nun, 17.06.2015 tarihli, “Kamu İhale Kurulunun 11.07.2012 tarih ve 2012/UM.I-2842 sayılı kararı hakkında Ankara 3. İdare Mahkemesince verilen “dava konusu işlemin iptaline” kararına ilişkin Kurul kararı alınması.” Gündem Konusu’yla gerçekleştirdiği toplantısında iptale ilişkin şu ifadelere yer verildi:

Ankara 3. İdare Mahkemesi 30.04.2015 tarih ve E:2015/115, K:2015/770 sayılı kararı ile “…Olayda, dava konusu ihaleye ait teknik şartnamede, yüklenicinin, teklifinde bazı bilgi ve belgelerin verilmesi yönünde düzenlemeye yer verilerek, Teknik Şartnamede belirtilen araç, ekipman ve malzemelere ait bilgi ve belgeleri (tablo, grafik, plan vb.) teklifle birlikte sunmalarının istenildiği, ancak ihaleyi yapan idarece tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan bilgi ve belgelerin aranmadığı ve hiçbir isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmadığı anlaşılmaktadır.

4734 sayılı Kanun'un 10. maddesi uyarınca, teknik yeterlik belgesi olarak istenebilecek belgelerin Teknik Şartnamede yer alması ve teklif ekinde sunulmasının istenilmesi halinde, yeterlik koşulu olduğu ve sunmayanların değerlendirme dışı bırakılacağı açık olmakla birlikte, teknik şartnamede yer alan bilgi ve belgeleri sunması istenilenlerin yükleniciler olarak belirtilmesi durumunun, isteklileri 4734 sayılı Kanun'un 5. maddesine aykırı olarak tereddüde düşürecek nitelikte olduğu görülmektedir.

Nitekim somut olayda da istekliler tarafından teklif ekinde sunulan bilgi ve belgelerin ya hiç sunulmadığı ya da eksik sunulduğu, bu hususun dava konusu Kamu İhale Kurulu kararına ilişkin esas inceleme raporunda da tespit edildiği, dolayısıyla isteklilerce bu hususun net olarak anlaşılamadığı ve isteklilerin tereddüde düştüğü, idarenin de teklif ekinde ilgili bilgi ve belgeleri sunmayanları düzenlemesine aykırı olarak değerlendirme dışı bırakmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, mevcut düzenlemeler çerçevesinde ihalenin sonuçlandırılması mümkün olmadığından ihalenin iptaline karar verilmesi gerekirken, İtirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verilmesine ilişkin Kamu İhale Kurulu kararında hukuka uygunluk bulunmamıştır…” gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Anayasanın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yasama ve yürütme organları ile idarenin, mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Öte yandan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle; 1) Kamu İhale Kurulunun 26.06.2014 tarih ve 2014/MK-351 sayılı Kararının iptaline, 2) Anılan mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 4734 sayılı Kanunun 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline, oybirliği ile karar verildi.