Kauçuk Hammadde Temininde Alternatif Çözüm
Kauçuğa olan ihtiyacın artış göstermesi, üreticileri yeni hammadde kaynağı arayışına itti. Son dönemlerde araştırmaların yoğunlaştığı bitkilerden biri Guayule. OSTİM Kauçuk Teknolojileri Kümelenmesi, bitkinin ülkemizde üretimi konusunda çalışmalara başladı.
Kauçuk hammaddesi klasik olarak ekvator kuşağında yer alan ülkelerden ama özellikle de Uzak Doğu Asya’dan temin ediliyor. Bugün dünyada üretilen doğal kauçuğun çok büyük bir kısmı Uzak Doğu Asya’dan geliyor. Kauçuk üretilen diğer bölgeler ise Hindistan, Çin, Orta Afrika tropikal kuşağı ve Orta ve Güney Amerika.
Doğal kauçuğun ana kaynağı uzun bir müddet Hevea ağacı olmaya devam edecek gibi gözüküyor. Kauçuğa olan ihtiyacın yıldan yıla artması, Güney Amerika’da ortaya çıkan ve Hevea ağaçlarını etkileyen bir mantar hastalığının Uzak Doğu Asya’ya sıçrama olasılığı araştırmacıları yeni kaynaklara yönelmesine sebep oldu.
Bu çerçevede son yıllarda iki bitki üzerine araştırmalar yoğunlaştı. Bunlardan birincisi daha çok Kazakistan’da yetişen Rus Karahindiba (Taraxacum kok-saghyz) bitkisi. Diğeri ise Meksika çöllerinde keşfedilen Guayule (Parthenium argentatum Gray). Bu bitkiden kauçuk elde etme yolunda son yıllarda önemli çalışmaların yapılıyor.
Özellikle içerdiği lateks oranı, elde edilen lateksin anti alerjik olması, uygun iklimlerde kolay yetiştirilebilir bu bitki üzerinde araştırmaların yoğunlaşmasına sebep oldu. Çeşitli Amerikan ve Alman lastik üreticilerinin bu konuda çalışma yaptıkları, hatta deneme üretimine geçtikleri biliniyor. Ancak hala kat edilecek çok yol bulunuyor.
Guayule üzerine dünyada en çok bilgi sahibi kuruluşlardan biri de merkezi Paris’te bulunan CIRAD. Açılımı, Uluslararası Tarım Araştırma ve Geliştirme Merkezi olan CIRAD, 10 yılı aşkın bir süredir Araştırmacı Serge Palu önderliğinde Guayule üzerine çalışmalar yapıyor. Palu, Guayule üzerine yapılan çalışmalarda önemli mesafeler alındığını, önümüzdeki 5 yıl içerisinde kauçuk hammaddesi olarak Guayule’ün endüstride yaygın olarak kullanılabileceğini belirtti.
OSTİM Kauçuk Teknolojileri Kümelenmesi de 2014 yılı sonundan itibaren bu bitkinin ülkemizde üretimi amacıyla çalışmalar yürütüyor. Küme Koordinatörü Dr. Kayhan Olanca bu çerçevede Haziran ayında CİRAD’ın Fransa’nın Monpellier şehrinde bulunan merkezinde temaslarda bulundu ve taraflar Kümenin, projenin bir parçası olması konusunda mutabakata vardı.
Türkiye’de uygun alanlar
Akdeniz ikliminde yetişebilen bu bitkinin, ülkemizde üretilebilir olup olmadığı konusunda Mersin Erdemli’de bulunan Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü ile ön temaslar gerçekleştirildi. Ağustos ayı sonunda Enstitü yetkilileri ile bir araya gelinip konu protokole bağlanacak ve görev dağılım gerçekleştirilecek.
Ülkemizin güneyinde, Mardin’den Ege Bölgesi’ne kadar olan bölge, Guayule tarımı için uygun görülüyor. Yetiştirme ve hasat kolaylığı ön planda olan bitki üzerine yapılan çalışmaların olumlu sonuçlanması durumunda, Türkiye’ye çok değerli bir tarım ürünü kazandırılmış olacak. Bu sayede, tüm dünyada talep edilen yeni bir ürüne sahip olmak ve yılda 2 milyar ABD Doları’ndan fazla döviz harcanarak gerçekleştirilen hammadde ithalatı durması hedefleniyor.
İçerdiği lateks oranı, elde edilen lateksin anti alerjik olması, uygun iklimlerde kolay yetiştirilebilir bitki olan Guayule üzerinde araştırmaların yoğunlaşmasına yol açtı. OSTİM Kauçuk Teknolojileri Kümelenmesi, Akdeniz ikliminde yetişebilen bu bitkinin ülkemizde üretilebilir olup olmadığı konusunda çalışmalar yürütüyor.
