Anasayfa >> Haberler >> Dünya

Ülke Araştırması Avustralya-1

Ekonomisini omuzlayan KOBİ’lere Avustralya Devletinin yardımları

Ostim Editör

13 Kasım 2014 13:25

Sizlerle iki bölüm halinde paylaşacağımız ülke araştırma serisine ilk kez bu sayımızda başlıyoruz. Hedef ülkemiz; kanguruları, koalaları, Opera House’su, maden kaynakları ve doğal olarak madencilik şirketleriyle ünlü bir kıta ülkesi olan Avustralya. Yazımızda ülkenin bazı gelir kaynaklarına, KOBİ’lerinin ekonomideki yerine ve devletin destek programlarına değineceğiz İkinci bölümde demiryolu sanayisinin durumunun yanında bu koldaki alım ve uygulamalarına göz atacağız.

Avustralya Ekonomisine Genel Bir Bakış
Madenler ülkenin en önemli gelir kaynağını oluşturuyor. Avustralya Yerbilimleri Kurulu’nun verilerine göre 2013 yılında madenlerin ülkenin yurtiçi hasılasına (GSYİH) katkısı yüzde 10 olup, sektör yaklaşık 270.000 kişiye istihdam sağlıyor(1). Bununla birlikte hükümet, 2013-2014 yılında maden kaynaklarının ihracatından 192 milyar dolar gelir elde ettiğini açıkladı(2). Dünya Ekonomik Forumu’nun 2014 raporuna göre, ülkede kişi başına düşen ortalama gelir yaklaşık 64.000 Amerikan Doları(3).

Kıta ülkesi, dünyanın en büyük altın, demir cevheri, kurşun, nikel, rutil, uranyum, çinko ve zirkon kaynaklarına sahip olmasının yanında kara kömür, linyit kömürü, magnezit, tungsten, lityum, mangan cevheri ve vanadyum kaynakları bakımından da dünyanın ilk beşi arasında yer alıyor(4). Dünya ekonomisi global kriz sonrası küçülürken, ülke ekonomisi 2008 yılında 14.3 büyüme göstermesiyle birlikte bu büyümede en büyük rolü demir cevheri üstlenerek toplamda yüzde 2.3 değerinde bir katkısı olmuştur(5). Ekonomi bilimi açısından bakıldığında bu durumun bir dezavantaj teşkil ettiği kesindir. Öyle ki, dış ticaret (ihracat) söz konusu olduğunda yoğunlaşma oranı ve Herfindahl İndeksi’ne (H-I) başvurularak, dış ticaretin belli sayıdaki firmalar ya da sektörler arasında yoğunlaşması hesaplanır. Burada hesaplamalara girmeyeceğiz ancak ülke maden kaynaklarının GSYİH’ne katkısı yüzde 10 olması yoğunlaşmanın çok olduğunu ve sektörde ortaya çıkacak olası bir ekonomik krizde ülke ekonomisinin ciddi olarak etkilenebileceğine işaret eder. İşte tam da bu nedenle Avustralya, ekonomisini omuzlarında taşıyan KOBİ’lere ciddi destek imkanları sunuyor.

Avustralya’da KOBİ’lerin durumu
Avustralya Vergi Dairesi (ATO) tanımına göre, geliri 20 milyon Avustralya Doları’nı geçmeyen her işletme KOBİ statüsündedir. Toplamda 1.2 milyon KOBİ işletme, ülke hasılasının yüzde 33’ünü ve toplam işletmelerin yüzde 98’ini teşkil etmektedir(6). Stratejik çerçevede, ülkelerin ekonomik kalkınmaları için kullandıkları birçok model vardır. Bunlardan ilk olarak, İtalya’nın Veneto, Friuli ve Trentino-Alto bölgesinde ortaya çıkmış ve “Esnek uzmanlaşma” temeline bağlı olarak gelişmiş “Yeni Bölgecilik Anlayışı”nı Avustralya’nın oldukça iyi kullandığını ve desteklediğini, ülkede mevcut KOBİ’lerin varlığından anlayabiliriz.

KOBİ’ler için devlet destekleri
Dünya Ekonomik Forumu’nun 2014 raporuna göre; bankacılık sektörünün sağlamlığı ve etkinliği açısından Kanada ve Yeni Zelanda’nın arkasından üçüncü sırada yer alan Avustralya, bankalarıyla KOBİ’leri ve yatırımlarını destekliyor(7). Ülkenin İhracat Kredi Ajansı (EFIC) ise 2012 yılında KOBİ’lere toplamda 150 milyon dolar destek olduğunu ve bunu Avustralya bankalarıyla gerçekleştirdikleri proje ortaklığı vasıtasıyla hayata geçirdiklerini belirtiyor(8).

Bununla birlikte, Avustralya Hükümeti kendisinin de üyesi olduğu Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği’ne (APAC) üye ülkelere yapılacak ihracata politikası gereği öncelikli olarak destek veriyor. Politik kararların yanında, Aralık 2013 tarihinde çıkan yönetmeliğe göre hükümet, yıllık 50 Milyar Dolar’ını KOBİ’leri desteklemek için ayıracağını duyurdu. Benzer şekilde 2011 yılında toplamda 403 sektör ve alt-sektörde iş yapan işletmelere hibe desteği verdiğini duyurmuştur(9). Ancak söz konusu hibe desteklerinden yararlanabilmek için Avustralya Sanayi Bakanlığı’nın şart koştuğu beş adet maddenin sağlanması gerekiyor. Buna göre, altı ay içerisinde İşletme Gözlem Raporu almış olmak ve müflis olmamak gibi koşulların sağlanması gerekiyor(10). Teknik altyapı ve “know-how” konusunda da işletmelere desteğini veren Avustralya, 1 Temmuz 2014 tarihinde yayınlanan tebliğe göre KOBİLER, AR-GE çalışmaları için harcamalarına dair ödedikleri vergilerin %43,5’ini geri ödenmesini talep edebiliyorlar(11).

Verimliliği, global ölçekte rekabet edilebilirliği ve pazara erişimi kolaylaştırmak için yürütülen bir diğer programın da sorumlusu “İşletme Ağı Departmanı”. Bu departman, KOBİ’ler için yenilikçilik danışmanlığı, iş geliştirme, gümrük ve dış ticaret danışmanlığı ve teknik altyapı konularında ücretsiz destek veriyor(12).
Avustralya Ticaret Komisyonu’nun yürüttüğü İhracat Pazarı Geliştirme Destekleri (EMDG) çerçevesi ise yüzlerce sanayiyi ve ürünlerini (turizm de buna dahil olmak üzere), ihracat kalemi ve fikri mülkiyet sayılan know-how’ları destekliyor. Program kapsamında, destek için uygun bulunan KOBİ’lerin gerçekleştirdikleri ihracatın promosyon harcamalarının en az 5.000 doları ve toplam harcamalarının ise en az 15.000 doları geçmesi durumunda destekten yararlanılabiliyor(13).

Bu yazımızda Avustralya ekonomisi ve KOBİ’lerine kuş bakışı göz attık. Sanayileşmesini tamamlamış ve kişi başı geliri 64.000$ olan bir ülke olmasına rağmen, Avustralya Devleti’nin KOBİ’lere verdiği önem birçok gelişmekte olan ülke için ders niteliği taşıyor.

Mehmet Tezel
UR-GE Proje Yöneticisi / ARUS

Kaynaklar
1. Geoscience Australia, Minerals basics. http://www.ga.gov.au/scientific-topics/minerals/basics

2. Bureau of Resources and Energy Economics (BREE), The resources and energy sectors continue to drive economic growth. http://www.bree.gov.au/media-releases/20140924

3. The Global Competitiveness Report 2014–2015, sf.11. World Economic Forum

4. Geoscience Australia, Mineral resources. http://www.ga.gov.au/scientific-topics/minerals/mineral-resources/aimr

5. James, C., 8 big issues for the Australian economy in 2014, 16 December 2013. http://www.brw.com.au/p/business/big_issues_for_the_australian_economy_c5hmSe6Y2QErrr9ImtkzrJ

6. Australian SME Alliance, SME facts. http://www.asmea.org.au/SMEFacts

7. The Global Competitiveness Report 2014–2015, sf.27. World Economic Forum

8. EFIC Media realease, 31 october 2013. http://www.efic.gov.au/news/2013-media-releases/Pages/EFIC-increases-SME-support-in-2013.aspx

9. SME Association of Australia, Government&Grants. http://www.smea.org.au/resources/government-grants

10. Business Growth Grant Customer Information Guide, September 2014, sf.4. Australian Government Industry Department.

11. Keating, E., Federal government grants for your small business. 11 August 2014. http://www.smartcompany.com.au/legal/politics/43199-federal-government-grants-for-your-small-business.html#

Diğer Haberler