Hyundai EUROTEM Yerli Üretimde Sınıfta Kaldı
EUROTEM, Türkiye’de teknolojisi bulunmayan her türlü elektrikli tren dizileri ve hafif raylı araçlar ile hızlı tren setleri ve hızlı tren yolcu vagonlarının üretimini gerçekleştirmek üzere; Güney Kore’den Hyundai Rotem ve Hyundai Corporation, Türkiye’den de Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları (TCDD), ASAŞ ve HACCO şirketlerinin katılımıyla 2006’da Sakarya’da kuruldu.
TCDD, YPK’nın 30.01.2006 tarih ve 2006/T-4 sayılı kararına istinaden ve Yönetim Kurulu’nun 13.02.2006 tarih ve 3/35 sayılı kararı uyarınca %15 oranıyla şirket sermayesine ortak oldu. Şirketin ortaklık dağılımında en büyük hisse %50,5 ile Güney Koreli Rotem Company’de. Onu, %33,5 ile ASAŞ, %15 ile TCDD ve %0,5 ile HACCO Teknik Müşavirlik İnşaat ve Ticaret Ltd. Şti. izliyor.
“Türkiye’de demiryolu taşımacılığında öncü rol oynama vizyonu” ışığında, yerli üretim yapmak üzere faaliyete geçen şirketin en büyük hissedarı olan Hyundai Rotem’in, hali hazırda Türkiye otomotiv sanayinde de büyük bir yatırımı bulunuyor.
Şirketin, yerel sanayinin sunduğu imkanlar ile TCDD bağlı ortaklıkları ve diğer üretim birimlerinin kapasitelerinden; iş paylaşımı, üretim ortaklığı, direkt sipariş ve benzeri uygulamalar ile yararlanması; teknoloji ve know- how getirmesi planlandı.
Yabancı ortak Hyundai Rotem, Hızlı Tren Setleri dahil şirketin üretim yelpazesinde yer alan her türlü aracın ülkemizde üretilmesini sağlayacak Teknoloji Transfer Anlaşması çerçevesinde bilgi aktarımını taahhüt etti. Bu kapsamda, başlangıçta %35 oranında yerlilik temin edecek ve yerlilik oranı daha sonra giderek artırılacaktı.
EUROTEM’in yılda en az 50 araç üretimiyle faaliyete başlaması ve 200 dolayında kişiye istihdam sağlaması öngörüldü. Fabrikada ilk yıl yüzde 35-42 yerli payı ile üretim yapılacağı ve yerlilik oranının her yıl artarak yükseleceği planlanmıştı. Ayrıca, TCDD’nin bağlı ortaklıkları ve yerel sanayinin kapasite kullanım oranlarını artırması, oluşacak rekabet ortamı ve üretim kapasitesi dikkate alındığında 10 yıl içerisinde yaklaşık 1 milyar dolarlık bir kaynağın da iç piyasada kalmasını sağlayacağı vurgulanmıştı.
Temeli TÜVASAŞ'ın bahçesinde atılan EUROTEM fabrikasının Türkiye'ye sağlayacağı faydalar olarak; yabancı sermaye girdisi sağlanması, ilk etapta doğrudan iki yüz, dolaylı iki bin adet istihdam sağlanması, yan sanayiyi geliştirmesi, yeni sektörleri ortaya çıkarması ve geliştirmesi, ülkemiz ve çevre ülkelerinin, yerel yönetimlerin ihtiyacını karşılaması, ülkemize önemli ölçüde döviz tasarrufu ve girdisi getirmesi, Türkiye'nin, Avrupa'dan Orta Doğu'ya, Orta Asya'ya kadar olan bölgede en önemli ileri demiryolu sanayi merkezi haline gelmesi planlanmıştı. Maalesef bunların hiçbiri gerçekleştirilemedi.
Sonuç olarak Hyundai Rotem, 2006 yılında Sakarya kurulduğundan bu yana Türkiye’de 1000’e yakın Elektrikli Lokomotif, EMU, DMU, LRT ve tramvay gibi demiryolu araçları sattı ve 1.8 milyar USD gelir elde etti. Bu kadar satış yapmasına ve gelir elde etmesine rağmen kuruluş amacına uygun olarak gerçekleştirmesi gereken; ilk yıl yüzde 35-42 yerlilik payı ile üretim yapılması, yerlilik oranının her yıl artarak yükseltilmesi ve 10 yıl içerisinde yaklaşık 1 milyar dolarlık bir kaynağın da ülkemizde kalması taahhütleri gerçekleşmemiştir. Ayrıca 200 kişinin üzerinde istihdam taahhüdü de yerine gelmemiştir.
Şirket, yapacağı taahhütlere uyabilseydi bugün ülkemizde 10 yılda %51’ in çok üstünde yerli katkı ve büyük teknoloji transferi sağlanacaktı ama maalesef geride kalan sürede %10’u geçmeyen yerli katkı ile yaklaşık 1000 adet aracın satışını gerçekleştirmiştir.
Bugün Güney Afrika bile Alstom ile 7 yıllık geçiş süresi içinde ülkesinde minimum %65 yerli katkıyı sağlamış durumdadır. Çünkü Güney Afrika yerlileştirmeyi çok ciddiye almış ve her safhasını denetlemiş ve uyulmadığı takdirde cezai yaptırımlar getirmiştir.
Anadolu Raylı Ulaşım Sistemleri Kümelenmesi (ARUS) olarak Hyundai Rotem’den beklentimiz; yerli üretimde marka çıkaracak kadar kendini çok geliştirmiş küme üyelerimizi de içine alarak yerli katkı oranını en kısa zamanda %80 seviyesine getirmeleridir. Dr. İlhami Pektaş
HABERE AİT FOTOĞRAFLAR İÇİN TIKLAYINIZ
