“Melek Yatırımcılara En Yüksek Teşvik Türkiye’de”
Melek yatırım fonları global kriz için önemli çözümlerden biri olarak gösteriliyor. Ortak oldukları işletmelere sadece finans sağlamayan, know how, network ve mentorluk desteği de veren melek yatırımcılar, Türkiye’de de yavaş yavaş sahaya inmeye başladı. Türkiye, Avrupa'da melek yatırımcılık kanununa sahip olan 3 ülkeden biri. Melek Yatırımcılar Derneği Başkanı Baybars Altuntaş, dünya genelinde melek yatırımcılar için sağlanan en yüksek vergi teşviğinin yüzde 75’le Türkiye’de olduğunu söylüyor. Altuntaş, yeni yeni duyulmaya başlanan melek yatırımcılığın satır aralarını anlattı.
Melek Yatırımcı nedir? Bu olguyla ilgili dünyadaki trendler ve Türkiye’deki durum ne aşamadadır ve farkındalık düzeyini nasıl görüyorsunuz?
Melek yatırımcı, girişimcilere finansal sermaye sağlamanın yanı sıra know-how transferi yapıp kendi network’ünü de girişimci için açan ve genellikle 500.000 dolara kadar yatırım yapan bir yatırımcı tipidir. Bloomberg HT’de Dragons Den isimli program yayına girdi. Sony Pictures Television tarafından 22 ülkede yapılan bu program için Türkiye’deki dragonlardan biri olarak beni görmek istediklerini belirttiler. Ben de kabul ettim. Böylelikle Dragons Den programı ile Türkiye melek yatırımcılık sistemiyle tanıştı.
O zamana kadar, girişimcilerimizin, eş-dost-akraba ve banka dışında finansman kaynağı olarak gördükleri bir adres yoktu. Bu programla beraber iş fikrinize inanan ve size güvenen ve hiç tanımadığınız insanlarla ortak şirketler kurabileceğiniz alternatifi Türkiye’de insanların kafasında oluşmaya başladı.
Programa başvuru için çok yoğun talep oldu. Ardından TBAA – Melek Yatırımcılar Derneği kuruldu ve başkan seçildim. Merkezi Brüksel’de bulunan ve Avrupa’daki 75.000 melek yatırımcıyı temsil eden EBAN’ın Moskova’da yapılan 13. Genel Kurulu’da önce İcra Kurulu Üyesi oldum ve geçen haftalarda Dublin’de yapılan 14. Genel Kurulu’nda da 37 ülkenin 30’nun oyunu alarak Başkan Yardımcılığına seçildim. 19 Mart 2015 tarihinde Milano’da yapılan Dünya Girişimcilik Kongresi’nde de TBAA-Melek yatırımcılar Derneği, Dünya Melek Yatırımcılar Birliği ve Üst Kurulu’nun Türkiye’yi temsilen milli delegesi oldu.
Bu arada Türkiye’deki melek yatırımlarımızı organize etmek üzere de Links Angel BAN ağını kurduk. Yaklaşık 30 melek yatırımcıdan oluşan bu ağın da başkanlığını ben yürütüyorum. 2013 yılında ABD’de 275.000 melek yatırımcının yaptığı yatırım toplamı 20 milyar dolar. Avrupa’da ise 70.000 melek yatırımcının yaptığı toplam yatırım 5.1 milyar euro.
Devletin melek yatırımcılara sağladığı olanaklar ve yasal düzenlemeler nelerdir?
Hazine Müsteşarlığı’ndan lisanslı melek yatırımcı olmak için son iki yılki gelirinizin 200.000 TL’nin altında olmaması gerekiyor. Veya en az 1 milyon TL’lik mal varlığını belgelemeniz gerekiyor. İlgilenenler daha geniş bilgiyi Hazine Müsteşarlığı’nın web sitesinden alabilirler. Şu anda lisanslı melek yatırımcı sayısı bildiğim kadarıyla 259. Değerlendirme aşamasındaki sayı hakkında bir fikrim yok.
Bu teşvik sisteminde, melek yatırımcının zararı her hangi bir şekilde karşılanmıyor. Dünyada sistem böyle, sadece Türkiye için geçerli değil bu. Desteklenen projelerin başarılı olup olmadıklarını en erken 3 yıl sonra anlayabiliriz. Çünkü melek yatırımcılar en erken 3 yıl sonra hesaplarını yapmaya başlarlar. Dünyadaki en yüksek vergi teşviği Türkiye’de. yüzde 75’lik bu vergi teşviğini yüzde 30 ile İngiltere takip ediyor.
Girişimciler, melek yatırımcılardan yeterince faydalanabiliyor mu? KOBİ’lerde durum nedir?
Hem Türkiye’de hem de global pazarda şunu görüyoruz. Melek yatırımların yüzde 25’i IT ve mobil teknolojilerine gidiyor. Yani e-ticaret ve aplikasyonlar en fazla melek yatırım alan sektörler. Bu sektörü, sağlık teknolojileri izliyor. Öte yandan, kadın girişimcilerin ilgisi oldukça yüksek. Yurtdışında sadece kadın melek yatırımcılardan kurulmuş melek yatırım ağları var. Kısa zamanda Türkiye’de de bu tip melek yatırım ağlarının çıkabileceğini ön görüyorum.
