“Kayıt Dışılık İşverene Zarar Verir”
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) OSTİM Merkez Müdürü Servet Avados, işverenleri kayıt dışılığa karşı uyardı. Avados, “İşe başlamadan en geç bir gün önce sigortalının Kuruma mutlaka bildirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, şikayet ve ihbarla karşılaşılabilir. İşverenler, yaptırım olarak çok ağır idari para cezalarına maruz kalabilirler.” dedi.
SGK’nın başarılı modellerinden Merkez Müdürlük uygulaması, yerele hizmet taşıma anlayışıyla gerek işveren gerekse çalışanlar açısından önemli bir boşluğu dolduruyor. Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü bünyesinde yer alan OSTİM Merkez Müdürlüğü de Anadolu Bulvarı’ndan Susuz Köy’e kadar olan bölgeye hizmet veriyor.
Merkez Müdürü Servet Avados, sosyal güvenlik bilincinin bir kültür ve anlayış meselesi olduğunu ifade etti. Sorumluluk sahasında; 25.000’e yakın işveren ile 210.000’e yakın 4/a (SSK) sigortalısı, 47.000 4/b (Bağ-Kur), 1050 İsteğe bağlı sigortalı, 6820 SGDP sigortalısına (Emekli olup kendi nam ve hesabına çalışan) 70 personelle hizmet verdiklerini ifade eden genç yönetici sorularımızı yanıtladı.
Sosyal güvenlik denildiğinde ne anlamalıyız?
Çalışma hayatı içerisinde sosyal güvenlik, Anayasa’da güvence altına alınmış bir kavramdır. Sosyal güvenlik vazgeçilemez, feragat edilemez, Anayasal bir haktır. Doğumdan ölüme kadar hatta ölümü sonrası hak sahiplerini de kapsayan tüm süreci ifade eder. Sağlık güvencesinden tutun, emeklilik güvencesine kadar çalışma hayatının topyekün her bir kaidesinde vardır. Kişinin sosyal güvenlik sistemine dahil olması için artık prim ödeyen veya adına prim ödemesi yapılan kişi olmak da şart değildir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca; 18 yaşın altında bulunan herkes haksahibi durumunda olmasa bile sosyal güvenlik şemsiyesi altındadır. Kurumumuz bu hizmeti tüm vatandaşlara vermektedir.
Merkezinizde ne gibi hizmetler veriyorsunuz?
Sosyal güvenlik denilince aklınıza gelecek tüm hizmetleri veriyoruz. Bir işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu’yla olan tüm hizmetlerini Merkezimizde sunuyoruz. Özetle; sigortalama ve tescil işlemleri, işyeri tescil ve e-sigorta işlemleri, prim tahakkuk ve tahsilat işlemleri, kısa vadeli sigorta (iş kazası-hastalık-analık-emzirme yardımı) işlemleri, genel sağlık sigortası işlemleri, emeklilik işlemleri (4/b), borçlanma işlemleri, sağlık aktivasyon işlemlerine ilişkin hizmetleri yürütüyoruz.
“Yasamız birçok Avrupa ülkesinin önünde”
Türkiye’deki sistemin öne çıkan yönleri nelerdir?
Avrupa Birliği standartları ölçüsünde bizim mevcut yasamız birçok Avrupa ülkesinin standartlarının önünde. Mesela, Genel Sağlık Sigortası kavramı hiçbir Avrupa ülkesinde mevcut değildir. Çünkü bizde; prime dayalı bir kurum olmamıza rağmen, prim yatırmadan sigortalılığını sağladığımız vatandaşlarımız var. Örneğin, 18 yaşın altında, hiçbir sağlık güvencesi olmayanlar, Kurumumuzda aktivasyon işlemi yapılarak sağlık hizmeti almaktalar. Diğer yandan geniş kapsamlı hizmet alanlarımız var.
“Mevzuat değişiklikleri takip edilmeli”
Kayıt dışılıkla ilgili durum nedir?
Türkiye genelinde kayıt dışılık yüzde 38 civarında. Her 100 kişiden 38’i maalesef kayıt dışı çalışmaktadır. Bu sadece ülkemize has bir durum da değil esasında. Bir bilinçlenme meselesi. Sosyal güvenliğin zaruretini ilkokul çağlarından itibaren bilinçle anlatmak gerekiyor. Ülkemizde maalesef 10-15 yıl evveline kadar bu kültür tam olarak yerleşmemişti. Bu kültürün yerleşmesi ile birlikte 2005 yılından bu yana kayıt dışılık yüzde 50’lerden yüzde 38’lere kadar düştü.
Kayıtlı çalışmak ve çalıştırmak kısa ve uzun vadede herkesin menfaatine olan bir durum. Özellikle iş kazaları, meslek hastalığı, hastalık, idari para cezaları ile karşılaşılabilecek müeyyideler, işverenin başlı başına karşılaşabileceği temel riskler kayıtlı istihdam ile kısa vadede bertaraf edilebilir. Uzun vadede ise verimli çalışmayı artırmakta ve yaşlılıkla sosyal güvence riskini ortadan kaldırmaktadır.
İşverenler sosyal güvenlik uygulamalarında nelere dikkat etmeli?
En önemli husus şudur: Kesinlikle kayıt dışı işçi çalıştırmamalılar. Bu, hem kısa ve hem de uzun vadede kendilerine büyük sıkıntılar yaşatır. İşe başlamadan en geç bir gün önce çalışanların sigortalı bildirimi mutlaka yapılmalı. Aksi takdirde, şikayet ve ihbarla karşılaşılabilir. İşverenler bunun sonucunda çok ağır idari para cezalarına maruz kalabilirler.
Mevzuatlardaki değişimleri takip etmeleri lazım. Örneğin bir iş kazasının; kazanın olduğu tarihten itibaren 3 işgünü içerisinde SGK’ya bildirilme zorunluluğu var. Bildirilmediği takdirde, ağır idari para işverenlerimizi sıkıntıya düşürebilir. Çok küçük gibi görünen bir hususun gözden kaçırılması, ağır müeyyideleri beraberinde getirebilmektedir.
Değişiklikler ww.sgk.gov.tr adresindeki ‘mevzuat’ linkinden güncel olarak izlenebilmektedir. Kendi görev alanımız içerisindeki tüm işverenlerimize; bu bilgileri bizzat merkezimize müracaat edilmesi durumunda biz de verebiliriz. İlgili servislerimiz yardımcı olacaklardır. Kanunun öngördüğü tüm kolaylıkları sağlayabileceğimizi belirtmek istiyorum.
